«ایاک نعبد و ایاک نستعین»

بسم الله الرحمن الرحیم

«ایاک نعبد و ایاک نستعین» دو مطلب را عرضه می کند:

1 - بنده با «‌ایاک نعبد» به سمت خدا کشانده می‌شود.

2 – بنده با «ایاک نستعین» تنها مدد خود در راه «ایاک نعبد» را یاری خدا می‌داند.

با چنین وضعیتی انسان مستقل و خالص شده، مجرای رحمت الهی می‌گردد. خدایی که مدام رحمت می‌فرستد، بنده‌اش را یکی از مجاری ابدی رحمت خود قرار می‌دهد.

ارزش و اثر صداقت

بسم الله الرحمن الرحیم

آیه 119 سوره مائده:

معنی آیه:

خداوند می گوید:«امروز،روزی است که راستی راستگویان،به آنها سود می بخشد؛برای آنها باغهایی از بهشت است که نهرها از زیر درختان آن می گذرند،و تا ابد در آن جاودانه می مانند؛هم خداوند از آن ها خشنود است،و هم آنها از خدا خشنودند؛این رستگاری بزرگی است.»

تفسیر آیه:

خداوند در این آیه می فرماید که صدق و راستی راستگویان در دنیا،در سرای آخرت به آنها سود می بخشد.این صدق و راستی البته تنها شامل صداقت زبانی نیست؛بلکه صداقت عملی نیز لازم است.البته راستی گفتار عاقبت به راستی کردار می انجامد.

امام على (علیه السلام):راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى.«نهج البلاغه،خطبه 86»

قطعیت وجود شب قدر در ماه رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم

قطعیت وجود شب قدر در ماه رمضان

شب قدر کدام شب است؟ برخی از محدثین برادران اهل تسنن نقل کرده‌اند که شب قدر، شب نیمه ماه شعبان است. بعضی از مفسرین این روایت را از عکرمه نقل کرده‌اند که البته راوی معتبری نیست. آن‌چه که مورد اتفاق و اجماع شیعه و سنی است آن است که نزول قرآن و شب قدر، در ماه رمضان است. از قرآن نیز این مطلب استفاده می‏شود. خدا در سوره بقره می‏فرماید: قرآن در ماه رمضان نازل شد: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ»(ہقره / 185)؛در سوره قدر هم می‏فرماید «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»(قدر / 1)؛ روشن است شبی که قرآن نازل شده، در ماه رمضان است. اما اینکه این نزول، در چه شبی از شبهای ماه رمضان اتفاق افتاده، سخنان گوناگونی گفته شده است. تقریباً در بین شیعه اتفاق نظر بر این است که شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم شب‌های قدر هستند. البته برای شب بیست و یکم و بیست و سوم، اهمیت بیشتری قائل شده‌اند. در بعضی روایات نیز با صراحت بیان شده که شب بیست و سوم شب قدر است. بهترین راه، جمع بین روایات است.

همه زهد در دو کلمه...

بسم الله الرحمن الرحیم

روایت است که على (علیه السلام ) فرمود: خداوند متعال زهد را در دو کلمه جمع فرموده است : که اگر کسى به این آیه عمل کند زاهد روزگار است و آن آیه این است : (لکیلا تاءسوعا على ما فاتکم )؛ براى آنچه از دست داده اید تاءسف نخورید.«سوره حدید آیه 23»

اهمیت دعا در اسلام

بسم الله الرحمن الرحیم

در قرآن آیات زیادى درباره اهمیت فوق العاده دعا وارد شده است، به طورى که دعا به عنوان عبادت مهم به شمار آمده و بى توجهى به آن مایه استکبار دوزخ خواهد بود.(سوره (40) آیه 60)

دعا مغز عبادت است و هیچ کس از اهل دعا به هلاکت نمى‏رسد.حضرت محمد«صلی الله علیه وآله و سلم»

(بحار الانوار، ج 93، صاحب الزمان 300)

منظور از دابّه چیست؟(تفسیر آیه 61 سوره نحل)

بسم الله الرحمن الرحیم

احتمالا منظور از«دابّه»(جنبنده)در اینجا انسان است؛چون انسان هم یکی از جنبندگان است که حرکت می کند.بنابراین،معنی آیه چنین می شود:اگر خداوند بخواهد مردم را به خاطر ظلمشان مجازات کند،به طوری که هر کسی که ظلم و گناهی کرد،دچار عذاب شود،دیگر هیچ انسانی که در زمین حرکت کند،زنده نمی ماند؛چون بیشتر مردم _که معصوم نیستند_گناه می کنند و هلاک می شوند و اندکی از مردم یعنی پیامبران و امامان (علیه السلام)که معصوم هستند،اصلا به دنیا نمی آمدند؛زیرا پدران و مادران غیر معصوم آنها پیشتر به خاطر گناهانشان نابود شده بودند. شاید هم منظور از جنبنده،تمام حیوانات و جانوران باشد.در این صورت،علت نابودی حیوانات و سایر جنبندگان به خاطر گناهان انسان اینگونه توجیه می شود که طبق قرآن کریم،تمام موجودات زمین برای تکامل انسان و مصالح او به وجود آمده اند.بنابراین اگر انسان نباشد،وجود آنها لغو و بی فایده است؛چنان که در آیه 29 سوره بقره می خوانیم:«خداوند،همه آنچه را که در زمینوجود دارد،برای شما آفریده است.(المیزان،ج12،ص280)

آفرینش انسان در برترین صورت(تفسیر آیه 4و5 سوره تین)

بسم الله الرحمن الرحیم

خداوند،انسان را از هر نظر موزون و شایسته آفرید؛هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی و عقلی؛چراکه هرگونه استعدادی را در وجود او قرار داده و وی را برای پیمودن قوس صعودی بسیار عظیمی آماده ساخته است.(نمومه،ج27،ص144) از آیات قرآن به خوبی استفاده می شود که انسان به گونه ای آفریده شده که در پرتو علم و ایمان و تقوا و عمل صالح می تواند به سوی خداوند بلند مرتبه عروج کند و در جوار رحمت او به زندگی جاودانی دست پیدا کند که سراسر سعادت و خوشبختی است.در آیات 75و76 سوره طه می خوانیم:«و هر کس با ایمان نزد او آید و اعمال صالح انجام داده باشد،چنین کسانی درجات عالی دارند...باغ های جاویدان بهشت که نهرها از زیر درختان جاریست،در حالی که همیشه در آن خواهند ماند.این است پاداش کسی که خود را پاک کند.»(المیزان،ج20،ص365) اما اگر انسان با تمام این امتیازات از مسیر حق منحرف گردد،چنان سقوط می کند که به اسفل سافلین کشیده می شود.در برابر آن قوس صعودی تکامل انسان،قوس نزولی وحشتناکی دیده می شود؛چرا که انسان موجودی مملو از استعدادهای سرشار است که اگر در طریق صلاح از آنها استفاده کند،بر بالاترین قله افتخار قرار می گیرد و اگر این همه هوش و استعداد را در طریق فساد به کار اندازد،بزرگترین مفسده را می آفریند و طبیعی است که کارش به اسفل سافلین کشیده شود.(نمونه،ج27،ص144)

ناسپاسی انسان در برابر عنایات الهی(تفسیر آیه 21 سوره یونس)

بسم الله الرحمن الرحیم 

این آیه یک مطلب کلی و عمومی را بیان می فرماید و آن ناسپاسی بیشتر انسان ها در برابر عنایات الهی است. اگر خداوند رحمتی را_که انسان لیاقت آن را هم ندارد_پس از سختی ها مشکلات به او بچشاند،او به جای شکر و سپاس،در آیات الهی نیرنگ می کند.در آیات پیش،به نمونه بارزی از این مکر و نیرنگ اشاره شده و آن مکر مشرکان نسبت به آیات قرآن است؛آنها در برابر این نعمت گفتند:«قرآنی غیر از این بیاور یا آن را تبدیل کن.»(یونس_15)؛یا گفتند:«چرا معجزه ای از پروردگارش بر او نازل نمی شود؟»(یونس_20)و با این سخن این مطلب را رساندند که قرآن معجزه نیست و بدین ترتیب،نسبت یه آیات الهی مکر و نیرنگ به خرج دادند.(المیزان،ج10،ص33)آنان به هر نحوی در برابر آیات خدا و ظهور بلا و نعمت ها ،به توجیهات ناروا و راه های فرار می اندیشند.مثلا بلاها و مشکلات را نشانه غضب بت ها،و نعمت و آرامش را دلیل بر شفقت و محبت آنان می گرفتند یا همه را معلول مشتی تصادف بر می شمردند.مکر الهی ظاهرا اشاره به همان مجازات های خداست که بعضاً در نهایت پنهانی و بدون هیچ مقدمه ای و با سرعت هرچه تمام تر تحقق می پذیرد. حتی گاهی خدا مجرمان را با دست خودشان مجازات می کند.بدیهی است آن کس که از همه قادرتر است و بر دفع موانع و اسباب تواناتر،نقشه های او نیز سریع تر است. به تعبیر دیگر،هر زمان که اراده کند که کسی را مجازات کند،تحقق می یابد؛در حالی که دیگران چنین نیستند.(نمونه،ج8،ص257)

تساوی زن و مرد از نظر قرآن(تفسیر آیه 195 سوره آل عمران)

بسم الله الرحمن الرحیم

از این آیه روشن می شود که گفته پاره ای از افراد بی اطلاع که گاهی اسلام را متهم می کنندکه دین مردهاست و نه زن ها،چه اندازه از حقیقت دور است.اگر در پاره ای از قوانین اسلام،به دلیل تفاوت های جسمی و عاطفی که میان زن و مرد وجود دارد،تفاوت هایی از نظر مسئولیت های اجتماعی دیده می شود،این به هیچ وجه به ارزش معنوی زن لطمه نمی زند و زن و مرد از این لحاظ با یکدیگر تفاوتی ندارند و درهای سعادت به طور یکسان به روی هر دو باز است.باید توجه کرد که این آیه و آیات مشابه،در عصری نازل شده است که بسیاری از ملت های دنیا در انسان بودن جنس زن تردید داشتند و زن را موجودی نفرین شده و سرچشمه گناه و انحراف می دانستند.یونانیان،زن را موجودی پلید و شیطانی می دانستند و رومی ها معتقد بودند که زن دارای روح انسانی نیست.(نمونه،ج3،ص256)

شرایط قبولی توبه (تفسیر آیه119سوره نحل)

بسم الله الرحمن الرحیم

این آیه،توبه را به توبه قلبی و پشیمانی درونی محدود نمی کند؛بلکه روی اثر عملی آن تاکید کرده،اصلاح و جبران را مکمل توبه می شمارد تا این فکر غلط از مغز انسان ها بیرون رود که هزاران گناه را با یک جمله«استغفرالله»می توان جبران کرد؛بلکه باید خطاها در عمل جبران گردد و قسمت هایی از روح انسان یا جامعه که بر اثر گناه آسیب یافته،اصلاح و ترمیم شود.آیه به قدزی بر این نکته تاکید دارد که دوباره با جمله«پروردگارت بعد از آن آمرزنده و مهربان است»تاکید می کند که مشمول آمرزش و رحمت الهی شدن،تنها بعد از توبه و اصلاح امکان پذیر است.(نمونه،ج11،ص445)